Có nhiều nhà soạn nhạc mà tên tuổi được đông đảo thính giả nhạc cổ điển ngày nay nhớ đến đến chỉ bằng một tác phẩm duy nhất. Và lẽ ra Tomaso Giovanni Albinoni (1671 - 1751) đã ở trong danh sách này nếu như không có một sự thật mới được phơi bày rằng tác phẩm nổi tiếng Adagio giọng Sol thứ không phải do ông sáng tác.

Bản nhạc: Adagio giọng Sol thứ
Tác giả: Remo Giazotto
Thể hiện: Dàn nhạc thính phòng Orpheus
***

Một phần bản nhạc Adagio in Sol Minor - "trò dối gạt" của Giazotto,
cũng là nguồn cơn "nỗi oan trớ trêu" của nhà soạn nhạc Albinoni
Nguồn: sheetmusicplus.com

Năm 1945, một nhà âm nhạc học người Milan là Remo Giazotto tới thành phố Dresden để tìm kiếm tư liệu hoàn thành tiểu sử và danh mục tác phẩm của Albinoni. Trong đống đổ nát của thư viện bang Saxony tại Dresden đã bị bom của quân Đồng minh phá hủy, Giazotto tìm thấy một đoạn bản thảo dở dang.

Đoạn bản thảo này chỉ gồm dòng bè trầm và sáu ô nhịp của phần giai điệu, có lẽ được dự tính cho một chương chậm của một bản Trio Sonata hay Sonata da Chiesa (sonata nhà thờ) nào đó của Albinoni, nhà soạn nhạc thời Baroque mà Giazotto đang nghiên cứu tiểu sử.

Năm 1958, Giazotto cho xuất bản tác phẩm Adagio giọng Sol thứ viết cho dàn dây và đàn organ. Giazotto khẳng định rằng bản nhạc này được ông chuyển soạn dựa trên đoạn bản thảo dở dang nói trên của Albinoni.

Adagio giọng Sol thứ được coi là một trong những mẫu hình âm nhạc tuyệt vời nhất của thời kỳ Baroque và mau chóng trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới. Nó có mặt trong vô số tuyển tập nhạc cổ điển chọn lọc nơi mà nó sánh ngang với những trích đoạn nổi tiếng của các tên tuổi lớn thời Baroque như Vivaldi, Bach, Handel...

Tác phẩm này còn lan tỏa vào văn hóa đại chúng vì được sử dụng trong rất nhiều bộ phim, chương trình truyền hình và ca khúc nhạc pop ăn theo. Những bản thu âm mới của Adagio giọng Sol thứ do các nghệ sĩ nhạc cổ điển thực hiện vẫn đều đặn xuất hiện hàng năm.

 
Show Me Love và The Enigma of Kaspar Hauser -
hai trong số rất nhiều bộ phim có sử dụng bản nhạc Adagio giọng Sol thứ
của Giazotto vào phần soundtrack - Nguồn: imdb.com

Và rồi người ta đã khám phá ra trò lừa gạt của Giazotto: cái gọi là "khúc Adagio của Albinoni" hoàn toàn là sáng tác của chính Giazotto chứ không phải của Albinoni. Thư viện bang Saxony tại thành phố Dresden chưa từng sở hữu một đoạn bản thảo dang dở nào của Albinoni như Giazotto đã công bố.

Những trò lừa gạt kiểu này không phải là hi hữu trong thế giới âm nhạc cổ điển. Khá nhiều tác phẩm nổi tiếng mà công chúng và giới phê bình tưởng rằng là sáng tác của các nhà soạn nhạc hàng thế kỉ trước hóa ra lại mới được sáng tác gần đây bởi những Giazotto.

Các bản Violin Concerto "Adelaide" của Mozart; Viola Concerto của Handel; Cello Concerto của Bach hóa ra lại do anh em nhà Casadesus sáng tác. Violin Concerto in C major của Vivaldi; Aubade Provençale của Couperin... hóa ra là tác phẩm của của Fritz Kreisler.

Tomaso Giovanni Albinoni có một khối lượng tác phẩm đồ sộ gồm hơn 80 vở opera, 40 solo cantata, 79 sonata, 59 concerto và 8 sinfony... Những sáng tác của ông từng được Johann Sebastian Bach ca ngợi và sử dụng trong việc dạy nhạc. Bach cũng sử dụng một số chủ đề của Albinoni để viết các bản fugue cho đàn phím.

Và thật trớ trêu cho Albinoni khi ngày nay ông lại được nhớ đến nhiều nhất qua một tác phẩm không do mình sáng tác - bản Adagio giọng Sol thứ của Remo Giazotto (1910 - 1998).

Nhạc trưởng Karajan (Nguồn: youtube.com)

(Nguồn: http://tuanvietnam.vietnamnet.vn)