Tôi chỉ biết ngồi khóc. Chưa bao giờ tôi lại cảm thấy thân phận người nghệ sĩ lại mong manh đến thế. Họ không có gì cả ngoài lời ca tiếng hát nên khi bị vùi dập, họ chỉ biết kêu trời.

Ái Vân (ngoài cùng bên phải) với các nghệ sĩ biểu diễn tiết mục Đèn cù thu
hình tại Las Vegas. ẢNH: T.L

Năm 1993 ông xã có job (việc làm - BT) ở Mỹ, cả nhà tôi chuyển sang Mỹ luôn. Lúc này tôi đã có giấy tờ chính thức là cái passport theo điều luật 51 của Đức công nhận cho tị nạn nhân đạo, người Việt ở Đức vẫn gọi tắt là pass 51. Có hộ chiếu, từ nay tôi đã có thể bay đi khắp nơi trình diễn đàng hoàng chứ không phải đi chui trong châu Âu như trước.

Elvis Phương và tôi hát cặp liên tục một thời gian nên Thúy Nga cũng muốn thay đổi. Được biết Nguyễn Hưng nổi tiếng từ năm 17 tuổi khi anh đoạt giải Kim Khánh môn khiêu vũ do nhật báo Trắng Đen tổ chức tại Sài Gòn, anh vừa sang định cư tại Canada năm 1992. Sở trường của Nguyễn Hưng là hát và nhảy. Khi mời Nguyễn Hưng về cộng tác, Thúy Nga có ý định cho tôi ghép đôi với ca sĩ này. Đang đà thắng lợi của liên ca khúc, tôi đề nghị Nguyễn Hưng cùng làm nhạc cảnh Tấm Cám, anh vui vẻ nhận lời. Tôi bàn với nhạc sĩ Nhật Ngân (tác giả bài Tôi đưa em sang sông), anh khoái chí lắm, nói: “Ok! làm luôn”.

Tấm Cám ra đời, Chí Tài làm thái giám, Nguyễn Hưng làm hoàng tử, Ái Thanh làm Cám và tôi làm Tấm. Bây giờ xem lại thấy nó nhiều chỗ còn non, vội, thậm chí ngây ngô nhưng trong thị trường video hải ngoại lúc bấy giờ nó là “của lạ”. Lần đầu tiên người ta được xem một nhạc cảnh. Tấm Cám là một đột phá đối với Thúy Nga nói riêng và sân khấu hải ngoại nói chung. Với thắng lợi của Tấm Cám, bộ ba Nhật Ngân - Ái Vân - Chí Tài lại kết hợp với nhau làm tiết mục Hậu trăng sáng vườn chè.

Sau đó, tiết mục Thằng Bờm với phú ông Kiều Hưng, thằng Bờm Ái Vân, cộng với sự dàn dựng tài tình của biên đạo múa cho Thúy Nga là cô Sandra Sawyer, người đã từng biên đạo cho giải Oscar danh giá, là một trong những tiết mục được yêu thích, được nhiều người nhắc đến tận bây giờ.

Chia tay Thúy Nga Paris

Năm 1997, tại Houston, Texas diễn ra giải Kim Khánh để vinh danh các ca sĩ hải ngoại, tôi được giải Kim Khánh ca sĩ hát dân ca hay nhất. Có một trái ngược thú vị là ở trong nước tôi được giải về nhạc nhẹ, ra hải ngoại lại được giải dân ca.

Những năm 1999 - 2000 là thời gian tôi có lịch diễn dày đặc, hầu như tuần nào cũng đi hát. Nhưng sau khi khám sức khỏe định kỳ, tôi bị phát hiện mắc bệnh ung thư và phải ngưng hết các hoạt động biểu diễn để tập trung chữa trị. Mấy lần hóa trị làm tôi kiệt sức, đầu trọc lóc không thiết làm gì hết. Tôi rút khỏi Thúy Nga Paris từ đó. Bệnh tật làm tôi mệt mỏi không muốn hành nghề nữa, cộng với vài ba chuyện đàn bà vớ vẩn khiến tôi và Thúy Nga xa nhau. Chỉ tiếc cuộc chia tay có chút vị đắng. Dù rất buồn vì cái kết không vui nhưng trước sau tôi vẫn nói rằng trong mười năm về với Thúy Nga là mười năm hạnh phúc nhất của đời tôi.

“Ca sĩ việt cộng”

Sau khi tích cực chữa trị, bệnh tật cũng đã ổn. May phát hiện kịp thời, khối u chưa di căn, nếu không thì trời cứu. Tôi nhớ quê, thèm được một lần trở về hát trên sân khấu quê nhà.

Năm 2001, có phái đoàn Chính phủ VN sang San Francisco, dẫn đầu là Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Các doanh nhân Việt kiều ở San Francisco được mời đến dự. Ông xã nhà tôi cũng được mời, giấy mời “ông bà” nên ông xã bảo tôi “đi cho vui”, tôi tắc lưỡi đi theo.

Vợ chồng tôi ngồi đầu hàng thứ hai, thứ ba gì đó. Đến mục ông Nguyễn Tấn Dũng giải đáp, tôi phát biểu rằng muốn về VN biểu diễn, rất muốn được tạo điều kiện cho tôi được về nước diễn. Ông Nguyễn Tấn Dũng bảo thì cứ về, có sao đâu.

Phần hỏi đáp vẫn tiếp tục, ông Dũng đang trả lời một câu hỏi thì tự nhiên cửa phòng họp bật mở. Một mùi xăng nồng nặc xộc vào và tiếng đàn bà hét chói tai: “Đả đảo cộng sản!”. An ninh của Mỹ nhanh chóng ập vào lôi người đó đi. Ông Dũng vẫn bình tĩnh phát biểu tiếp. Sau đó giải tán, cũng không nghe ai bàn tán gì cả. Chẳng dè ít ngày sau có tường thuật buổi gặp gỡ của phó thủ tướng với cộng đồng người VN tại San Francisco của báo Công an Nhân dân, cuối bài có nhắc đến ca sĩ Ái Vân lên phát biểu về việc muốn trở về hát tại VN. Bài báo nhanh chóng lan truyền trên internet rồi dần lan ra trên báo chí của người Việt hải ngoại.

Báo hải ngoại gọi tôi là Việt cộng nằm vùng. Báo Sài Gòn USA có bài: “Nối giáo cho giặc”. Lại có cuộc họp báo gọi là “Bạch hóa hồ sơ đặc công Việt cộng” gọi tôi là đặc công. Còn bảo: chính cô này (tức Ái Vân) ngồi trên nóc xe tăng vào tiếp quản Dinh Độc Lập. Hi hi chắc ngủ mơ thấy tôi giống cô Nhíp. Báo US Today của ông luật sư Nguyễn Tâm là hăng hái nhất, hết bài này đến bài kia gọi tôi là Việt cộng nằm vùng, là “tay sai Việt cộng”. Tôi còn nghe nhiều tin đồn khác về tôi như “Cô này đảng viên, là thân cộng, thậm chí họ bảo tôi là bí thư chi bộ đảng ở San Jose, là đại úy Việt cộng”... Thật là những sự tưởng tượng phong phú đến không ngờ.

Tết 2002 và 2003 là hai cái tết khủng khiếp với tôi. Hai năm suy sụp kinh khủng. Mỗi lần chiếc điện thoại trong phòng ngủ réo chuông là tôi biết ngay có một nơi nào đó từ chối show diễn của mình rồi. Thậm chí có nơi nghe tin tôi đến hát, ai đó đã căng biểu ngữ: “Đả đảo Việt cộng Ái Vân!”. Tôi chỉ biết ngồi khóc. Chưa bao giờ tôi lại cảm thấy thân phận người nghệ sĩ lại mong manh đến thế. Họ không có gì cả ngoài lời ca tiếng hát nên khi bị vùi dập, họ chỉ biết kêu trời.

Tôi chấm dứt nghiệp hát ở hải ngoại từ đấy. Thà đắng cay một lần còn hơn đau khổ suốt đời.