Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung gửi đơn báo cáo vi phạm bản quyền khi phát hiện tập 19 "Quỳnh búp bê" sử dụng ca khúc "Nhật ký của mẹ" của anh mà chưa trả tiền tác quyền.

"Quỳnh búp bê" tập 19 dùng 2 ca khúc không xin phép?

Ngay khi phát hiện tác phẩm bị xâm phạm bản quyền, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung đã gửi đơn báo cáo vi phạm bản quyền ca khúc "Nhật ký của mẹ" tới Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC).

Trong đơn, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cho biết: "Tôi đã phát hiện thấy bộ phim truyền hình "Quỳnh búp bê" tập 19 đã sử dụng ca khúc “Nhật ký của mẹ“ do tôi sáng tác cả phần nhạc và lời. Tôi đề nghị VCPMC xem xét và yêu cầu đơn vị sản xuất thực thi nghiêm túc quyền tác giả âm nhạc".

Mặc dù Việt Nam là thành viên của Công ước Bern và đã ký kết nhiều hiệp định song phương về sở hữu trí tuệ với Mỹ, Thụy Sỹ…, song tình trạng vi phạm bản quyền âm nhạc trong nước đang diễn ra tràn lan trên nhiều lĩnh vực.

Không chỉ dừng lại ở 1 ca khúc “Nhật ký của mẹ” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung - thành viên của VCPMC, mà trong tập 19 "Quỳnh búp bê", ca khúc “Nối vòng tay lớn” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cũng được sử dụng mà chưa có sự cho phép của Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam.

Bên cạnh đó, qua tra soát, được biết gần đây nhất, một số tập của bộ phim “Cả một đời ân oán” cũng đã xâm phạm bản quyền âm nhạc khi sử dụng các tác phẩm như: “Cả một đời thương nhớ” ở tập cuối; Ca khúc “Gọi nắng” ở tập 64; "Tuổi đá buồn" trong tập 65… mà không xin phép tác giả và chi trả bản quyền qua VCPMC - đơn vị mà tác giả ký ủy thác tác phẩm theo quy định của luật pháp.

Trao đổi về đơn báo cáo vi phạm mà nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung gửi tới Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, đại diện VCPMC cho biết: "Trung tâm ngay lập tức gửi công văn yêu cầu Trung tâm sản xuất phim truyền hình (VFC), thuộc Đài THVN thực hiện đúng Luật bản quyền đối với các tác giả là thành viên của VCPMC.

Cho tới nay, VCPMC đang tổ chức thu 19 lĩnh vực có sử dụng âm nhạc. Tuy nhiên, nhiều tổ chức, cá nhân đã cố tình lách luật, vi phạm quyền tác giả nhằm mục đích kinh doanh trục lợi mà điển hình là vụ việc Sky Music đã khai thác kinh doanh trái phép hơn hơn 4.000 bản ghi của hàng trăm tác giả đã ký ủy thác với VCPMC. Chúng tôi đã gửi báo cáo lên CISAC và đang hoàn tất các thủ tục để khởi kiện".

Nhắc lại chuyện cũ để nhìn nhận đúng bản chất sự việc

Mới đây ca sĩ Noo Phước Thịnh bị nhạc sĩ Zack Hemsey đệ đơn kiện lên tòa án TP.HCM vì đã sử dụng một đoạn nhạc trong tác phẩm "The way" của ông để làm nền cho phân cảnh tai nạn xe hơi trong MV "Chạm khẽ tim anh một chút thôi" mà chưa xin phép tác giả hoặc quyền sở hữu tác phẩm. 

Theo đơn kiện, phía nhạc sĩ Zack Hemsey đã yêu cầu Noo Phước Thịnh phải bồi thường thiệt hại về vật chất 500 triệu đồng, bồi thường thiệt hại tinh thần 50 triệu đồng, thanh toán chi phí thuê luật sư 300 triệu đồng. Nam ca sĩ cũng phải công khai xin lỗi nhạc sĩ Zack Hemsey trên báo về các hành vi vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan.

Liên quan đến câu chuyện về bản quyền và việc thực thi Luật Sở hữu trí tuệ, nhạc sĩ - nghệ sĩ guitar Đặng Ngọc Long - người Việt Nam đầu tiên làm Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật cuộc thi guitar quốc tế; Hiệu trưởng Trường âm nhạc Berlin-Gesundbrunnen (Đức) cho biết: Cách đây 1 năm, khi ngài Ted Osius (Mỹ), được cử sang Việt Nam làm Đại sứ, ông đã gửi đến nhạc sĩ một bức thư.

Trong bức thư, ngài Đại sứ Ted Osius gửi lời chào đến nhân dân Việt Nam bằng tiếng Việt, trên nền nhạc bài "Bèo dạt mây trôi" do nhạc sĩ Đặng Ngọc Long chuyển soạn. Kèm theo đó là bức thư do nhân viên Bộ Ngoại giao Mỹ gửi để xin phép được quyền sử dụng tác phẩm. Nhạc sĩ Đặng Ngọc Long đã rất vui mừng đồng ý vì việc làm có ý nghĩa này.

Năm 2017, một hãng làm phim của CHLB Đức muốn sử dụng (35 giây) tác phẩm "Bài ca hy vọng" của nhạc sĩ Văn Ký do nghệ sĩ Đặng Ngọc Long độc tấu guitar, họ đã gửi tới nhạc sĩ Đặng Ngọc Long đầy đủ giấy tờ của người được ủy nhiệm ký trực tiếp với hãng sử dụng và giấy đồng ý của tác giả...

Nghệ sĩ Đặng Ngọc Long cho rằng: “Khi sử dụng bản quyền âm nhạc, các cá nhân, tổ chức cần lưu ý: một bài hát dân ca không cần mua hoặc xin phép bản quyền khi sử dụng, nhưng phải mua bản quyền của người chuyển soạn. Ví dụ: Khi sử dụng bài "Bèo dạt mây trôi" (dân ca Bắc bộ) chuyển soạn cho guitar, hãng phim truyền hình của Đức đã phải mua bản quyền chuyển soạn cho guitar của tôi".

Nói như vậy để thấy rõ, tham gia vào Công ước Berne, Việt Nam có trách nhiệm bảo hộ quyền tác giả cho các tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả trong nước và của các quốc gia thành viên, đồng thời các quốc gia thành viên cũng sẽ phải có nghĩa vụ bảo hộ quyền tác giả cho các tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả Việt Nam.

Clip: Quỳnh khóc như mưa hát "Nhật ký của mẹ" - tập 19 phim "Quỳnh búp bê". (Nguồn: VTV giải trí)

Thêm những tình tiết mới sau thông tin nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung gửi đơn khiếu nại tới Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC), đề nghị VCPMC xem xét và yêu cầu VFC thực thi nghiêm túc quyền tác giả âm nhạc.

Thông tin nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung gửi đơn khiếu nại tới Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC), đề nghị VCPMC xem xét và yêu cầu đơn vị sản xuất bộ phim là Trung tâm sản xuất phim truyền hình (VFC) thuộc Đài TNVN thực thi nghiêm túc Quyền tác giả âm nhạc đã được VCPMC tiếp nhận.

Một số cảnh trong tập 19 Quỳnh búp bê. Ảnh Internet

Trong văn bản gửi đi ngày 24.10.2018 của Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) cho thấy: sự việc không chỉ dừng lại ở bộ phim “Quỳnh búp bê” mà VCPMC cũng đã tiến hành xác minh, ghi nhận, mà bộ phim “Cả một đời ân oán”, phim “Hôn nhân trong ngõ hẹp” và nhiều bộ phim khác được chiếu trên Đài Truyền hình Việt Nam có sử dụng tác phẩm âm nhạc thuộc thành viên của VCPMC.

Bộ phận pháp chế của VCPMC khẳng định: “Với tư cách là tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, nhằm thực hiện nhiệm vụ quản lý, khai thác và bảo vệ quyền tác giả theo ủy quyền của tác giả Nguyễn Văn Chung và các tác giả thành viên có tác phẩm được sử dụng trong các bộ phim do Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam, VCPMC đề nghị VFC thực hiện nghĩa vụ về quyền tác giả âm nhạc theo quy định của pháp luật, đồng thời có văn bản chính thức gửi đến tác giả Nguyễn Văn Chung để xin lỗi về việc sử dụng bài hát “Nhật ký của mẹ” mà chưa xin phép”.

Trao đổi với tác giả của bộ phim là đạo diễn Mai Hồng Phong, ông cho biết: “Thông thường những phim của VFC do bộ phận truyền thông sẽ làm việc với bên bản quyền tác giả, tôi cũng không rõ. "Nhật ký của mẹ" được sử dụng trong tập 19 của phim là diễn viên Phương Oanh tự thu, tự hát trong một phân đoạn mà nhân vật tham dự giao lưu. Tôi nghĩ cô Oanh tự hát, lại trong sự kiện từ thiện thì lấy trích về đoạn cũng không sao".

Quyền tác giả - nhạc sĩ không được tôn trọng

Khi đặt câu hỏi với đạo diễn Mai Hồng Phong về việc sử dụng ca khúc trong phim và việc thực thi bản quyền, đạo diễn Mai Hồng Phong cho biết: “Thường phim bên VTV rất hay sử dụng bài hát theo lối này. Vấn đề là mình không dùng bài hát gốc phối khí và có giọng hát của ca sĩ mà chỉ là nhân vật hát giao lưu, sử dụng kiểu này trên các kênh của Đài THVN hay có, cái này mình nghĩ cũng bình thường. Để tôi trao đổi lại với bộ phận truyền thông xem có thể có sơ xuất hoặc có gì đó chăng”.

Nói như vậy thì chính đạo diễn là người đã không hiểu rõ về Luật Sở hữu trí tuệ nói chung và quyền tác giả âm nhạc nói riêng. Bởi căn cứ Điểm c, Khoản 1, Khoản 3 Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ: “Tổ chức, cá nhân khi khai thác, sử dụng một, một số hoặc toàn bộ các quyền quy định tại khoản 1 Điều này và khoản 3 Điều 19 của Luật này phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả”.

Việc sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác là hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định tại Khoản 6, Khoản 8, Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ và Nghị định số 131/2013/NĐ-CP ngày 16.10.2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan.

Không chỉ có mỗi phim “Quỳnh búp bê” bị tố vi phạm bản quyền âm nhạc, ngay sau khi báo chí vào cuộc, mới đây nhạc sĩ trẻ Nguyễn Minh Cường cũng đã chia sẻ việc tác phẩm của mình đã bị VFC vi phạm bản quyền.

Nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường

Nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường cho biết: “Tôi không xem bộ phim “Cả một đời ân oán”, nhưng người nhà và bạn bè xem phim cho biết, trong phim có sử dụng bài hát “Cả một trời thương nhớ” của tôi. Lúc đầu tôi cũng thấy vui lắm vì nghĩ là họ thích bài hát mới lấy sử dụng.

Là thành viên của Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) nên tôi hoàn toàn yên tâm vì nghĩ khi sử dụng tác phẩm, họ đã xin phép và chi trả tác quyền qua VCPMC. Tuy nhiên, sau đó bên VCPMC đã xác định lại với tôi xem bên VFC có trực tiếp xin phép tác giả mà không thông qua trung tâm hay không, thì tôi mới vỡ lẽ là họ chưa làm việc với VCPMC. Tôi cũng đã đề nghị phía VCPMC rà soát lại với Trung tâm sản xuất phim truyền hình VFC. Tôi cũng cảm thấy hơi buồn vì nhạc sĩ giờ đây không được tôn trọng”.

Từ đơn khiếu nại gửi tới Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, đại diện phía VCPMC cho biết: “Trung tâm đã tiếp nhận đơn khiếu nại của nhạc sĩ, đã có văn bản gửi sang VFC. Hai bên sẽ có buổi làm việc để thực hiện tác quyền âm nhạc cho nhạc sĩ. Nếu không đi đến thống nhất, chúng tôi sẽ tiến hành các thủ tục pháp lý theo đúng quy định của pháp luật".

Sau khi báo chí lên tiếng về việc ca khúc "Nhật ký của mẹ" bị xâm phạm quyền tác giả, sáng 24.10, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung có nhận được điện thoại đại diện của VTV nói lời xin lỗi. Tuy nhiên, nhạc sĩ khẳng định chỉ chấp nhận lời xin lỗi, còn vẫn nhờ Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) yêu cầu VTV thực hiện nghĩa vụ theo đúng quy định của luật pháp.