Tứ tấu đàn dây "Sơn ca" và hơn 70 tứ tấu đàn dây khác của Haydn đều là những tác phẩm vô cùng duyên dáng, lôi cuốn chúng ta vào cuộc đối thoại của các nhạc cụ, thổ lộ niềm vui và nỗi buồn, chia sẻ những câu chuyện và bí mật

Chân dung nhà soạn nhạc Joseph Haydn của Thomas Hardy (Nguồn: wikipedia.org)

Joseph Haydn (1732-1809) là một trong những nhà soạn nhạc lỗi lạc nhất của trường phái Cổ điển Vienna. Ông xuất sắc trong mọi thể loại âm nhạc, đặc biệt là hai thể loại giao hưởng và tứ tấu đàn dây mà ông thường được coi là “cha đẻ”.
Tứ tấu đàn dây là một thể loại sáng tác cho bốn nhạc cụ dây solo, thường là hai violon, một viola và một cello. Dù không phải là người đầu tiên sáng tác ở thể loại này nhưng Haydn là người thiết lập cho tứ tấu đàn dây mẫu hình bốn chương cùng với kết cấu bốn bè.

Ông đã đạt tới một sự rõ ràng về kết cấu và sự cân bằng của các bè mặc dù cách viết nổi bật cho cây violon thứ nhất vẫn luôn là một phần trong phong cách của Haydn.

Sau thời Haydn, thể loại tứ tấu đàn dây đã phát triển lên những tầm cao mới. Nhưng những tứ tấu đàn dây với phong cách viết đối vị của Haydn vẫn là thách thức trong biểu diễn đối với các nhạc công chuyên nghiệp và trong sáng tác đối với các nhà soạn nhạc đời sau.

Bản tứ tấu đàn dây No.53 giọng Rê trưởng của Haydn là một trong những tác phẩm thường được các nhóm tứ tấu chọn trình diễn và thu âm. Đây là tác phẩm thứ 5 trong bộ 6 tứ tấu đàn dây Op.64 mà Haydn xuất bản năm 1790.

Những nốt nhạc hoa mỹ khiến âm thanh hiền hòa trong trẻo tựa như tiếng hót sơn ca

Theo danh mục tác phẩm của Haydn do nhà âm nhạc học Anthony van Hoboken lập thì tác phẩm này mang số H. 3/63. Tuy nhiên để cho dễ nhớ, bản tứ tấu này thường được gọi bằng biệt danh rất gợi cảm là “Sơn ca”.

Chương đầu tiên trong bốn chương nhạc của “Tứ tấu đàn dây Sơn ca” được viết ở tốc độ Allegro moderato. Ở đây violon 1 (bè quan trọng nhất trong 4 bè nhạc cụ) trình bày một giai điệu mang tính ca xướng bay bổng được mở rộng bằng âm hình nhịp điệu điểm xuyết. Biệt danh “Sơn ca” của cả tác phẩm đã ra đời chính từ giai điệu trong trẻo tươi sáng này.

Ba chương tiếp theo lần lượt ở các tốc độ chậm rãi khoan thai (Adagio), hơi nhanh (Allegretto) và khá nhanh (vivace). Tổng thời lượng cả 4 chương của Tứ tấu đàn dây “Sơn ca” khoảng hơn 18 phút.

Trước Tứ tấu đàn dây “Sơn ca”, Haydn còn viết một bản tứ tấu đàn dây có biệt danh “Con chim” vì trong chủ đề chính của nó có chứa những nốt nhạc hoa mĩ khiến âm thanh nghe như thể có một đàn chim hiền hòa vừa bay tới đậu quanh ta và trong chương thứ hai của tác phẩm đó có những nốt láy tựa như tiếng chim hót.

Các nghệ sĩ Paolo Borciani, Elisa Pegreffi, Piero Farulli và Franco Rossi trong nhóm tứ tấu Quartetto Italiano (Nguồn: quartettoitaliano.com)

Tứ tấu đàn dây “Sơn ca” và hơn 70 tứ tấu đàn dây khác của Haydn đều là những tác phẩm vô cùng duyên dáng, lôi cuốn chúng ta vào cuộc đối thoại của các nhạc cụ, thổ lộ niềm vui và nỗi buồn, chia sẻ những câu chuyện và bí mật.

Đối với những người đã ngập ngừng khám phá tác phẩm của Haydn thông qua một số giao hưởng của ông, những bản tứ tấu đàn dây là một cách tuyệt hảo để mở rộng kiến thức và khuấy động nhiệt tình của họ.

(Nguồn: http://tuanvietnam.vietnamnet.vn)