Buổi chiều tối, cô gái bỗng nghe văng vẳng tiếng đàn hát cất lên từ phía dưới cửa sổ nhà mình… Chàng ở đó, say sưa cất lên tiếng hát để gửi một serenade đến nàng - người con gái chàng thầm thương trộm nhớ!

Bản nhạc: SERENADE
Sáng tác: Franz Schubert
Chuyển soạn cho Piano: Franz Listz
*****

Dưới cửa sổ này, ta sẽ hát nàng nghe...! Nguồn: stephenbergstrom.com

Chuyện kể rằng: ngày xửa ngày xưa, nếu muốn "chiếm" trái tim cô gái nào đó thì chàng trai đang “trồng cây si” thường mượn âm nhạc, tự thể hiện bằng tiếng đàn và giọng hát của chính mình.

Thử tượng tượng một chút nhé: bạn là một cô gái châu Âu sống trong thời Trung cổ hay Phục hưng, bỗng một buổi chiều tối, bạn nghe văng vẳng tiếng đàn hát cất lên từ phía dưới cửa sổ nhà mình… Chúc mừng nhé! Bạn đã lọt vào mắt xanh của một anh chàng. Thể loại âm nhạc chàng đang chơi để tỏ tình với bạn chính là một serenade.

Serenade thời Trung cổ và Phục hưng được biểu diễn không theo một hình thức đặc biệt nào, ngoại trừ nó được một người hát tự đệm bằng nhạc cụ có thể mang theo được (guitar, mandolin…vv...).

Những tác phẩm thuộc dạng này cũng xuất hiện ở những thời đại về sau, nhưng thường là trong tình huống có liên quan một cách đặc biệt đến thời trước, chẳng hạn như một aria tỏ tình trong một vở opera. Một ví dụ nổi tiếng là ở màn đầu opera “Người thợ cạo thành Seville” của Rossini, nhân vật bá tước Almaviva đã tỏ tình với Rosina bằng một serenade.

Bản "Serenade" của Schubert bạn nghe ngày hôm nay cũng có những điều thú vị rất riêng.

Tác giả của bản nhạc - nhà soạn nhạc Áo Franz Schubert, sống một cuộc đời chỉ 31 năm ngắn ngủi nhưng đã kịp để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ ở nhiều thể loại. Schubert còn được mệnh danh là "Vua Lied" vì ông sáng tác rất nhiều lied có giá trị. Lied (số nhiều : Lieder) là một thể loại ca khúc nghệ thuật thuộc dòng nhạc cổ điển châu Âu.

Có lẽ lied của Schubert được nhiều người yêu thích nhất là "Ständchen" - lied số 4 trong liên khúc "Schwanengesang" (Bài ca thiên nga) D. 957 xuất bản năm 1828 - năm Schubert qua đời.

Lied này đã được dịch sang rất nhiều ngôn ngữ và được chuyển soạn cho nhiều nhạc cụ khác chơi dưới cái tên "Serenade" và cái tên phổ biến nhất là "Serenade của Schubert". Nó có cả lời ca ngọt ngào lẫn giai điệu tuyệt đẹp.

Cảnh tỏ tình bằng serenade trong opera “Người thợ cạo thành Seville” Nguồn: wbopera.org

Bạn có thể nghe "Serenade của Schubert" biểu diễn bằng nguyên bản tiếng Đức hay bằng nhiều ngôn ngữ khác. Ngay trong tiếng Việt cũng có nhiều phiên bản khác nhau. Có lẽ bản dịch lời hay và chuẩn xác nhất là của NSND Mai Khanh.

Bạn cũng có thể nghe "Serenade của Schubert" dưới hình thức chuyển soạn khí nhạc với đủ loại nhạc cụ solo hay kết hợp nhạc cụ. Phiên bản bạn đang nghe là bản chuyển soạn cho piano solo. Người chuyển soạn chính là Franz Liszt - nhà soạn nhạc kiêm nghệ sĩ piano bậc thầy người Hungary.

Thời nay có lẽ sẽ chẳng chàng nào "đủ sức" mang một cây đàn piano đến dưới cửa sổ nhà người mình yêu, chơi "Serenade của Schubert" để tỏ tình vào chiều tối.

Và dù “đàn hát hay giỏi” đến mấy, cũng khó giãi bày tấm lòng với "nửa kia" bằng serenade một cách đúng nghĩa nếu nhà nàng không có ban công hay cửa sổ đủ thấp.

Vậy tại sao chiều tối nay, bạn không click gửi cho cô ấy những lời nồng nàn:

“Để lòng anh tung cánh vút bay lên,
ngời trong ánh trăng đêm.
Trái tim anh đang như biển dâng sóng trào.
Ơi nàng xuân ngát thương yêu.
Anh chờ em hát cùng anh... khúc ca ban chiều.”

(Theo lời dịch tiếng Việt của Mai Khanh)

 (Nguồn: http://www.tuanvietnam.net)