Tác giả: Gabriel Fauré

Đề tặng: Régina-Hélène Bardac (biệt danh: Dolly)

Công diễn lần đầu: ngày 30/04/1898; piano: Alfred Cortot và Édouard Risler

Thời lượng: khoảng 15 phút

Dolly Suite (Tổ khúc Dolly), Op. 56 là một tổ khúc viết cho piano bốn tay của Gabriel Fauré. Tác phẩm được hai nghệ sĩ piano Alfred Cortot và Édouard Risler công diễn lần đầu vào ngày 30/04/1898. Bản thân Fauré rất thích tham gia các buổi biểu diễn tác phẩm, không chỉ trước công chúng mà còn tại gia đình cùng với những đứa con của bạn bè. Cortot đã chuyển soạn tác phẩm cho piano độc tấu vào năm 1899. Phiên bản dành cho dàn nhạc của tác phẩm do Henri Rabaud chuyển soạn được công diễn lần đầu dưới sự chỉ huy của Léon Jehin tại Monte Carlo vào tháng 12 năm 1906. Tác phẩm sau đó được kết hợp với câu chuyện của Louis Laloy như “một vở ballet khéo léo” tại Théâtre des Arts ở Paris.

Khúc nhạc nổi tiếng nhất của tổ khúc, Berceuse, được chọn làm nhạc hiệu kết thúc chương trình phát thanh dành cho trẻ nhỏ Listen with Mother (1950–1982) của đài phát thanh BBC Light Programme. Tác phẩm là nhạc nền trong bộ phim Người hai trăm tuổi (tên tiếng Anh: Bicentennial Man) của Andrew và Little Miss. Mặc dù phiên bản gốc được viết cho piano bốn tay nhưng đã có rất nhiều phiên bản chuyển soạn khúc nhạc Berceuse sang cho các nhạc cụ và các cách kết hợp nhạc cụ khác nhau. Ví dụ như các phiên bản cho piano và glockenspiel của Evelyn Glennie và cho song tấu guitar được thu âm bởi Julian Bream và John Williams.

Tổ khúc gồm sáu khúc nhạc ngắn, mỗi khúc nhạc có tiêu đề riêng: Berceuse, Mi-a-ou, Le jardin de Dolly, Kitty-valse, Tendresse và Le pas Espagnol. Thời lượng để trình diễn cả tổ khúc vào khoảng mười lăm phút.

Gabriel Fauré hiếm khi đặt tên cho từng khúc nhạc trong các tổ khúc của mình. Ông từng nói rằng ông thích đặt tên cho mỗi tiểu phẩm là “Khúc piano số…” hơn là một cái tên mỹ miều. Tuy nhiên, Dolly suite (Tổ khúc Dolly) là ngoại lệ. Tác phẩm được đề tặng cho con gái tình nhân của ông, Hélène Bardac (1892–1985), biệt danh Dolly (sau này cô trở thành Madame Gaston de Tinan). Fauré bắt đầu sáng tác các khúc nhạc vào năm 1893, khi Dolly chỉ mới 2 tuổi. Ông đã hoàn thành tác phẩm vào năm 1896, khi cô lên 5 tuổi. Thông qua các tác phẩm, chúng ta có thể thấy sự phát triển của chính Dolly, như trong khúc nhạc thứ hai. Mi-a-ou, mặc dù nghe giống như tiếng kêu của một chú mèo, nhưng thực ra là Dolly đang bập bẹ gọi tên anh trai Raoul của mình.

Khúc nhạc 1 – “Khúc hát đưa nôi” (Berceuse)

Allegretto moderato. Khúc nhạc Berceuse, đánh dấu sinh nhật đầu tiên của Dolly, là một tiểu phẩm được sáng tác từ trước đó rất lâu vào năm 1864 dành cho Suzanne Garnier, con gái một người bạn của ông. Năm 1893, Fauré đã thực hiện một số sửa đổi nhỏ và thay đổi tiêu đề từ “La Chanson dans le jardin” thành “Berceuse” – nghĩa là khúc hát đưa nôi.

Khúc nhạc 2 – “Mi-eo” (Mi-a-ou)

Allegro vivo. Khúc nhạc “Mi-a-ou” được viết dành tặng sinh nhật lần thứ hai của Dolly vào tháng 6 năm 1894. Tiêu đề vốn dĩ không đề cập đến một chú mèo cưng như mọi người lầm tưởng mà là những nỗ lực của Dolly để phát âm tên anh trai Raoul của cô bé, người sau này trở thành một trong những học trò cưng của Fauré. Cô bé Dolly đã gọi anh trai mình là Messieu Aoul như cách Fauré lấy làm tiêu đề ban đầu cho tác phẩm. Trong bản thảo đã hoàn chỉnh, tiêu đề được rút ngắn thành “Miaou” (không có dấu gạch ngang). Học giả Fauré Robert Orledge viết rằng tiêu đề “Mi-a-ou”, giống như tiêu đề “Kitty-valse” của khúc nhạc sau trong tổ khúc, là theo ý của nhà xuất bản tổ khúc của Fauré, Julien Hamelle.

Khúc nhạc 3 – “Khu vườn của Dolly” (Le jardin de Dolly)

Andantino. Khúc nhạc thứ ba của tổ khúc, “Le jardin de Dolly”, được sáng tác như một món quà cho ngày đầu năm mới 1895. Nó chứa một trích đoạn từ bản sonata dành cho violin đầu tiên mà Fauré sáng tác 20 năm trước. Học giả Fauré Jean-Michel Nectoux coi đây “có lẽ là viên ngọc quý của toàn bộ tổ khúc, với giai điệu đáng yêu, hòa âm uyển chuyển và đối âm trong trẻo tinh tế.”

Khúc nhạc 4 – “Điệu valse của Kitty” (Kitty-Valse)

Tempo di valse. Khúc nhạc này, như khúc nhạc “Mi-a-ou”, không hẳn ám chỉ thứ liên quan đến mèo. Chú chó cưng của Bardacs được gọi là Ketty. Và trong bản thảo viết tay của Fauré, tác phẩm có tên là “Ketty-Valse”. Nectoux gọi tác phẩm này là “một kiểu chân dung quay cuồng” của con vật.

Khúc nhạc 5 – “Dịu dàng” (Tendresse)

Andante . Khúc nhạc “Tendresse” được viết vào năm 1896. Lúc đầu nó được dành riêng cho Zodiac Maddison, vợ của một nhà xuất bản âm nhạc. Giống như “Le Jardin de Dolly”, đây là tác phẩm trữ tình nhưng theo phong cách hiện đại hơn, sử dụng kỹ thuật chromatic, một kỹ thuật sáng tác mà Fauré thi triển trong các nocturne sau này.

Khúc nhạc 6 – “Vũ điệu Tây Ban Nha” (Le pas Espagnol)

Allegro. Tổ khúc kết thúc với một điệu nhảy Tây Ban Nha, một bức tranh phong cảnh mỹ lệ và sống động theo phong cách España, bản rhapsody cho dàn nhạc của Emmanuel Chabrier, người bạn của Fauré.

(Nguồn: nhaccodien.info)