Đời sống âm nhạc của nước ta hiện nay đã có nhiều thành tựu đáng kể. Đó là sự đóng góp của các nhạc sĩ, ca sĩ bằng những sản phẩm âm nhạc được đầu tư công phu, có chất lượng cao về nội dung, nghệ thuật, góp phần đáp ứng nhu cầu giải trí và nâng cao thẩm mỹ âm nhạc cho công chúng. Đã có nhiều nhạc sĩ, ca sĩ đến với công chúng bằng tài năng và sức lao động nghiêm túc trong nghệ thuật. Tuy nhiên, vẫn có một số ca sĩ trẻ sử dụng mọi chiêu trò gây ra nhiều tai tiếng với mục đích để trở thành người nổi tiếng. Điều này đã và đang có ảnh hưởng xấu trong showbiz Việt, ảnh hưởng tới thuần phong mỹ tục, lối sống và văn hóa của người Việt Nam.

Gần đây nhất trên trang Web của Hội Nhạc sĩ Việt Nam (Hoinhacsi.org) có đăng bài: “Hát nhép hét tiền triệu, chơi nhạc thu nhập kém ôsin” của tác giả Hoàng Vy, xin được trích đoạn sau đây:

“Trong khi có những ca sĩ chỉ sống bằng scandal, thoải mái hát nhép và hét cát-sê trên trời thì có những nhạc công chấp nhận những khoản thù lao rẻ mạt để được sống chết với nghề”.

Những món trang sức tiền tỉ được người nổi tiếng khoác lên người xuất hiện nhan nhản trên các mặt báo

“Hàng ngày, những tin tức về các nhân vật trong giới showbiz, đặc biệt là giới người đẹp và các ca sĩ xuất hiện dày đặc trên các mặt báo. Người đọc đã phát ngán với những câu phát ngôn ngu xuẩn, những kiểu khoe của hợm hĩnh của những người được cho là nổi tiếng. Chuyện một cô diễn viên diện chiếc váy hàng hiệu đến cả tỉ đồng đi sự kiện, một cô người mẫu nổi tiếng khoác trên tay chiếc túi lên vài trăm triệu đồng…xuất hiện nhan nhản trên mạng cho thấy cuộc sống xa hoa của thế giới showbiz.
Vài ca sĩ mới bước ra từ một cuộc thi âm nhạc đình đám trên Truyền hình đã tự cho mình quyền hét cát-sê cả chục triệu cho mỗi show, khi bị phát hiện hát nhép thì đổi ngay lỗi cho người khác và viện đủ lý do không chấp nhận nổi cho lối làm việc vô tổ chức của mình là những thực tế đã quá rõ ràng...”.

Đó là hai mặt đang diễn ra trong giới showbiz hiện nay. Bài viết này xin giới hạn trong chủ đề “Ca sĩ và scandal”.

1. Một số hiện tương scandal phổ biến

Thực ra những vấn đề scandal có thể từ chủ quan hay từ khách quan. Có những ca sĩ trẻ họ trở thành nạn nhân của scandal, có những ca sĩ lại cố tình tạo ra scandal. Nói chung scandal để tạo sự nổi tiếng thì ít mà thường là tai tiếng thì nhiều. Điều đáng nói là một số ca sĩ chấp nhận sự tai tiếng đó như một phương tiện để báo giới và công chúng quan tâm và họ coi như đó cũng là một sự nổi tiếng.

Trong giới showbiz thì scandal nhằm vào hai mục đích: Mục đích đầu tiên là mục đích nổi tiếng để kiếm tiền và mục đích thứ hai là nổi tiếng rồi thì để kiếm tiền nhiều hơn, gây sự chú ý nhiều hơn. Những người có tài năng, có chiến lược và có những nhà quản lý tốt đỡ đầu thì họ đạt được mục đích, hiệu quả, nếu không thì thường họ vấp ngã và chịu đựng mọi dư luận xã hội.
Xin đề cập tới một số hiện tượng scandal phổ biến trong giới ca sĩ như sau:

- Ca sĩ thể hiện sự xa hoa của mình mỗi khi xuất hiện trong các sự kiện hoặc trước công chúng bằng cách diện những bộ trang phục hay những bộ trang sức đắt tiền, hoặc khoe khoang việc sở hữu những chiếc xế hộp tiền tỷ.

- Ca sĩ tự thiết kế hoặc nhờ thiết kế cho mình những bộ trang phục kỳ dị, những mốt đầu tóc kỳ quặc hoặc nhuộm tóc gây bắt mắt.

- Chụp ảnh gây shock khoe các đường cong, khoe các bộ phận trên cơ thể rồi đẩy lên facebook.

- Ca sĩ tạo scandal bằng cách quay clip những cảnh sinh hoạt riêng tư với bạn tình… rồi đẩy lên mạng với mục đích để càng nhiều người biết càng tốt, thậm chí làm sao người ta chê trách, chửi bới, xúc phạm. Đây chính là “khổ nhục kế” của một số ca sĩ trẻ.

Có thể nhắc tới chuyện ca sĩ H. T. L. cho đến nay vẫn được coi như một hiện tượng mà sau đó trở thành người nổi tiếng. Hoặc ca sĩ H.L.V khi thực hiện clip cho một ca khúc với những cảnh nóng riêng tư rồi đẩy lên facebook. Tương tự như vậy có thể nhắc tới ca sĩ N.K, ca sĩ T.T.A để lộ clip chốn phòng the…

- Hiện tượng ca sĩ trẻ chê các ngôi sao thành danh.

Ca sĩ trẻ lên tiếng chê bai các ngôi sao hàng đầu, mục đích là sẽ bị báo giới và công chúng phản bác lại và cái tên của ca sĩ trẻ đó sẽ được nhắc tới cùng với tên của các ngôi sao.

- Ca sĩ đạo nhạc, đạo MV.

Hiện tượng ca sĩ đạo nhạc đã được nhắc đến quá nhiều, đến nỗi phát chán thì lại chuyển sang đạo MV từ nước ngoài. Có một đạo diễn trẻ đạo một MV ca nhạc của Thái Lan để thực hiện cho một ca sĩ trẻ của Sao mai điểm hẹn. Nhưng khi phát hành MV đó khoảng một tháng thì không ai phát hiện MV đó đạo của Thái Lan mà cư dân mạng lại xôn xao là cái MV này đạo của một ca sĩ Việt Nam. Trên thực tế thì MV của ca sĩ đó cũng lại đạo từ MV của Thái Lan từ trước đó. Cũng không loại trừ khả năng là đạo diễn trẻ đó nghĩ rằng: đạo một MV nào đấy rồi làm cho một ca sĩ nổi tiếng, chắc chắn khi nhà báo hoặc công chúng phát hiện ra thì tên của mình và tên của ca sĩ sẽ được nhắc tới nhiều hơn.

- Ca sĩ bỏ tiền ra để mua nhà báo viết một bài thật shock rồi đăng báo.

- Scandal bằng cách phát ngôn gây shock.

Ca sĩ P. M - một ca sĩ được lọt vào danh sách “thảm họa V pop” đã trả lời thẳng thắn trước báo giới: “Tôi đi tìm chỗ đứng trong lòng khán giả bằng tất cả mọi cách. Với tôi, scandal là cái mang một người bình thường trở thành một người nổi tiếng”.
Ca sĩ M. K: “Tôi thấy đàn ông khoe ngực nhan nhản ngoài đường mà chẳng ai chê họ rẻ tiền cả. Đàn ông hay đàn bà cũng đều có ngực đẹp mà, tại sao đàn ông được khoe mà đàn bà không được khoe?”. Hoặc: "Tôi nói thẳng là mình thấy quan điểm cho rằng trai Việt sex non kém hơn trai Tây là rất sai lầm. Bạn không biết chứ trai Tây nhiều người cũng kém lắm. Đàn ông Việt cũng không hẳn là dở, không nên vơ đũa cả nắm như thế".

- Scandal bằng cách khoe giới tính thứ ba

Ca sĩ L.N: “Tôi từng quan hệ với người thuộc giới tính thứ ba!”, rồi lại tự “đính chính”: “Tôi không phải là người thuộc giới tính thứ ba” rồi cố tình tung ra những hình ảnh thướt tha trong bộ áo dài để quảng cáo cho MV mới của mình.
L. C. K hiện đang là cái tên hot của V-biz. Tuy nhiên, độ hot của cô “công chúa” này không phải nằm ở tài năng ca hát đặc biệt, mà chính là ở những câu chuyện “bên lề” như: chuyện chuyển giới, chuyện tình yêu và chuyện đám cưới.

- Ca sĩ tạo scandal bằng cách hét giá cát-sê quá cao để tự khẳng định đẳng cấp “ngôi sao” của mình.
Đây cũng là hiện tượng phổ biến khi một số ca sĩ có một vài thành quả từ các cuộc thi âm nhạc trên truyền hình. Mặc dù mới “chân ướt, chân ráo” bước vào nghề ca hát nhưng lại bị vọng tưởng cứ ngỡ mình đang là “ngôi sao”, vì vậy đặt ra mức cát-sê thật cao.

- Scandal do nhà báo gây ra hoặc tiếp tay cho ca sĩ

Thực tế đã có một số nhà báo lợi dụng scandal của ca sĩ để viết bài, giật tit gây shock để gây thu hút độc giả, hoặc đôi khi không khéo khi phản ánh những hiện tượng này đã góp phần thổi phồng làm to chuyện thêm.

Cũng có những ca sĩ có mối quan hệ với một số nhà báo và nhờ họ đăng bài với mục đích “đôi bên cùng có lợi: ca sĩ được chú ý còn báo mạng thì hút được một lượng độc giả nhất định”.

Ngoài việc một số nhà báo tiếp tay cho các scandal của ca sĩ còn có một số nhà báo đẩy ca sĩ vào scandal như: xuất hiện trước phòng thay đồ của ca sĩ và chụp ảnh. Nhà báo chụp ảnh ngược từ dưới lên khi ca sĩ đang biểu diễn trên sân khấu, hoặc thấy ca sĩ mặc váy ngắn thì quỳ xuống chụp ảnh hất ngược lên, thấy ca sĩ mặc áo trễ cổ thì chụp ảnh từ trên xuống, rồi đưa ra những bài báo giật tít như: ca sĩ khoe hàng khủng, hở ngực, hở nách, hở bụng, hở đùi….

Cũng có những lý giải cho rằng, không phải là do nhà báo có nghiệp vụ kém mà thực ra đó cũng là một chiêu trò của nhà báo để câu khách, câu công chúng.

Vấn đề ở đây còn nói đến những người làm công tác quản lý báo chí tại sao lại duyệt để những bức ảnh, bài báo phản cảm đó để cho đăng báo.

Nói chung, có rất nhiều chiêu trò khác nhau để ca sĩ có thể gây scandal nhằm gây chú ý dư luận từ báo giới và công chúng. Phần lớn những ca sĩ này không có khả năng về ca hát, chỉ có một chút nhan sắc và tìm mọi cách khai thác “vốn tự có”, nghĩ ra nhiều hình thức gây shock để được nổi tiếng.

2. Những ảnh hưởng của scandal đến thẩm mỹ, văn hóa của công chúng

Trong lĩnh vực hoạt động nghệ thuật thì các nhạc sĩ, ca sĩ, diễn viên, thường được công chúng chú ý. Người càng nổi tiếng thì càng bị chú ý nhiều hơn. Điều đáng nói là những người nổi tiếng thường có một số lượng công chúng hâm mộ nhất định. Chính vì vậy, mỗi lời nói, hành động, cử chỉ, phong cách, lối sống, thời trang… của những người nổi tiếng đều ít nhiều tác động và ảnh hưởng đến công chúng của mình. Những hiện tượng gây shock, tạo ra dư luận xấu của ca sĩ trong thời gian qua đã có ảnh hưởng không tốt tới thẩm mỹ và văn hóa âm nhạc của giới trẻ, đặc biệt là khi họ thần tượng thái quá ca sĩ mà mình yêu thích. Bản thân một số ca sĩ Việt Nam đã là bản sao của một số ca sĩ nước ngoài, sau đó nhiều bạn trẻ lại bắt chước thần tượng của mình là những ca sĩ Việt Nam và trở thành những bản sao nhợt nhạt thứ hai. Phổ biến là trào lưu trang phục, đầu tóc kiểu Hàn Quốc, ăn uống kiểu Hàn Quốc, phong cách, lối sống, giao tiếp cũng theo kiểu Hàn Quốc...

Tệ hại hơn là hiện tượng ca sĩ gây scandal đã làm cho thế hệ trẻ tiếp theo có tư tưởng lười lao động, vì họ thấy scandal là con đường nổi tiếng nhanh nhất. Giới trẻ sẽ nghĩ rằng: Tôi có thể bắt chước thần tượng của tôi, và tôi cũng sẽ nổi tiếng mà không cần phải luyện tập gì, tôi không học hát nhưng tôi vẫn trở thành ca sĩ. Tôi chỉ cần có sắc đẹp một tí là tôi có thể trở thành người mẫu nổi tiếng mà không cần bất kỳ một kiến thức nào cả… Từ đó tôi có thể kiếm tiền một cách dễ dàng… Vì vậy, hiện nay có nhiều ca sĩ trẻ đang sống rất xa hoa bằng chính những scandal của mình.

Thật sự những scandal không chỉ trở thành hiện tượng phổ biến mà nó còn tạo ra những con sóng ngầm trong showbiz Việt và có thể sẽ làm băng hoại những giá trị đạo đức xã hội. Đời sống âm nhạc sẽ trở nên nhiễu loạn nếu như những con sóng scandal cứ tràn đầy. Các giá trị bị đảo lộn. Xu hướng ca sĩ sống nhờ vào hiện tượng này sẽ khiến cho đời sống âm nhạc bị nhiễm bẩn.

Đây cũng là yếu tố làm lũng đoạn thị trường âm nhạc, tài năng thì không có mà chỉ toàn những chiêu trò. Điều này còn ảnh hưởng phần nào tới những nghệ sĩ lao động nghệ thuật chân chính nhưng không có cơ hội để được nhiều công chúng biết đến…

Trước đây, khi ca sĩ nào đó bị dính líu đến một tai tiếng nào đó thì thường lên tiếng giải thích sự việc để bảo vệ mình. Tuy nhiên, hiện nay một số ca sĩ còn lợi dụng những tin đồn xấu và thậm chí còn tự tạo ra các scandal để đánh bóng tên tuổi. Hiện tượng ca sĩ tự tạo scandal đang trở thành phổ biến khiến cho công chúng cho rằng phông văn hóa của một số ca sĩ trẻ đó đang xuống cấp? Lại có những ý kiến cho rằng: không phải là do phông văn hóa của những ca sĩ đó bị xuống cấp mà là do họ không hề có văn hóa hoặc văn hóa của họ chưa bao giờ cao để mà xuống cấp. Lại có ý kiến cho rằng khi showbiz phát triển thì nó phải chấp nhận điều ấy. Tuy nhiên, chúng ta nhìn ra nước ngoài vẫn thấy những ngôi sao nhạc Pop gây shock như Lady Gaga chẳng hạn. Có điều khác biệt là tuy những cá tính của cô ấy lập dị nhưng những sản phẩm âm nhạc của Lady Gaga thì thật sự có thương hiệu.

3. Giải pháp cho các hiện tượng trên

Trên thực tế Cục Nghệ thuật Biểu diễn đã có những quy chế xử phạt cho các hiện tượng xấu trong hoạt động âm nhạc của ca sĩ như: hát nhép, trang phục hở hang… nhưng còn những vấn đề nhạy cảm như gây scandal với nhiều hình thức phổ biến hiện nay thì vẫn chưa có biện pháp xử phạt cho từng trường hợp cụ thể. Phải chăng, đây cũng chính là kẽ hở trong quản lý biểu diễn để các ca sĩ tha hồ làm mưa, làm gió?.

Thiết nghĩ, sự phát triển của showbiz hiện nay luôn có hai mặt. Tuy nhiên, nếu như Cục Nghệ thuật Biểu diễn đưa ra những quy chế xử phạt và phải làm triệt để đối với những ca sĩ, các nhà tổ chức vi phạm thì chắc chắn sẽ hạn chế được nhiều hiện tượng xấu như đã nêu trên.

Cục Nghệ thuật Biểu diễn cần có sự kết hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông như Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, với các nhà tổ chức biểu diễn… kiên quyết không cho những ca sĩ liên quan đến scandal xuất hiện trên sóng cũng như trên sân khấu ca nhạc.

Bên cạnh đó, các nhà quản lý trong lĩnh vực truyền thông cần nghiêm khắc hơn với các đồng nghiệp và thận trọng khi ký duyệt trước khi cho đăng báo.

Một giải pháp thực sự có hiệu quả, đó là đào tạo công chúng. Từ trước đến nay chúng ta chỉ nghĩ tới việc đào tạo ca sĩ, nhạc sĩ mà không quan tâm đến việc bồi dưỡng, nâng cao thẩm mỹ âm nhạc cho công chúng. Nếu công chúng được đào tạo về khả năng cảm thụ nghệ thuật, biết phân biệt những cái hay, cái dở, từ đó sẽ có khả năng không bị nhiễm bẩn khi đứng trước các trào lưu âm nhạc suy thoái. Đặc biệt hơn, các công chúng chính là những người tẩy chay những ca sĩ dính líu đến scandal. Khi công chúng quay lưng lại với những hiện tượng xấu trên thì ca sĩ sẽ không có cơ hội tạo scandal để làm gì, hoặc nếu ca sĩ cố tình tạo scandal thì sẽ không có người chú ý, ca sĩ đó sẽ mất đi khán, thính giả của mình.

Một vấn đề nữa, đó chính là sự nhận thức của các ca sĩ, khi họ biết đâu là giá trị đích thực và cần có trách nhiệm trước xã hội khi trở thành người nổi tiếng. Nếu như mỗi ca sĩ làm được điều này thì chắc chắn bằng tài năng và quá trình lao động nghệ thuật nghiêm túc sẽ giúp ca sĩ có chỗ đứng vững chắc trong trái tim của công chúng yêu nhạc.

Hà Nội 04/07/2013