Đơn giản mà lộng lẫy, cổ điển nhưng mang đầy tính đương đại là những gì có thể cảm nhận được trong vở múa ballet Lễ bái Xuân diễn ra tại TP.HCM tối 27/6 vừa qua.

Cơn mưa nhẹ bất chợt không làm giảm sự quan tâm của công chúng khi Nhà hát Bến Thành tối 27/6 đã không còn một chỗ trống. Và không giống như lần đầu tiên ra mắt cách đây 100 năm khi mà ngay buổi diễn đầu tiên khán giả đã la ó thậm chí lao vào đánh nhau chỉ vì không chịu nổi những thông điệp mà vở múa này mang lại, thì bây giờ thay vào đó là những tràng pháo tay rộn rã. Lần đầu tiên được biểu diễn tại Việt Nam, tác phẩm Lễ bái Xuân của nhạc sĩ Igor Stravinsky đã thật sự chinh phục công chúng.

Một cảnh trong vở diễn Lễ bái Xuân đêm 27/6

Cuộc chơi của thị giác và thính giác

Phông sân khấu là một bức màn đen, ánh đèn phía trên cao đơn sơ, khi tỏ khi mờ, tất cả chỉ có 13 vũ công và những gì hiện ra là những hình bóng chuyển động, những khoảng tối gợi cảm, những cơ thể quay cuồng, những ham muốn bị đè nén, những xúc cảm không thể diễn đạt, những hơi thở dồn dập… Lễ hiến tế giống như một cuộc chơi của thị giác và thính giác. Âm nhạc Stravinsky len lỏi vào từng động tác.

Trinh nữ được hiến tế, giờ đây sau 1 thế kỷ đã thay đổi, trinh nữ mặc chiếc quần Jeans cùng chiếc áo lưới. 100 năm, âm nhạc thay đổi, mọi thứ thay đổi nhưng bản chất của vở diễn vẫn tinh khiết như ngày đầu.

Nội dung vở múa nguyên bản được chia làm hai phần: Sự tôn thờ Trái đất và Sự hiến tế. Đạo diễn Jean-Claude Gallotta đưa ra cách hiểu của riêng mình. Trong phần 1 của tác phẩm, ông chọn ‘‘đối thoại’’ với Igor Stravinsky bằng các động tác múa của diễn viên và không dùng nhạc. Cứ như thể một sự im lặng, chuẩn bị cho những cảm xúc bạo liệt mà ‘‘cơn bão âm nhạc’’ của Stravinsky sẽ tràn đến, cuốn phăng mọi cảm xúc, đẩy lùi các ranh giới của cơ thể, đưa đến những không khí vừa cuồng nhiệt, nhục thể, vừa tinh tế, nhiều lớp tầng ý nghĩa. Và điều này sẽ thấy ở phần 2, khi các vũ công biến thành những nhạc cụ di động, dùng nhạc tính của các động tác của mình đối thoại với âm nhạc của Igor Stravinsky.

Một đêm diễn tuyệt vời

Lễ bái Xuân là một trong những tác phẩm âm nhạc quan trọng nhất của thế kỷ 20, nó ra đời khi mà âm nhạc vẫn còn đang giao thời, vẫn còn mang nét hoang mang của Mahler, những cặm cụi gò kiếm giai điệu của Schoenberg thì Stranvinsky mang âm nhạc đến một bước bẻ ngoặt gây ngạc nhiên cực độ. Những âm thanh thô bạo, huyền bí trỗi lên, những động tác múa như một bữa tiệc cầu hồn với những kẻ ngoại giáo và trinh nữ thánh thiện. “Đây thật sự là một buổi biểu diễn tuyệt vời”, nghệ sỹ múa Trần Ly Ly tâm sự “Dường như chẳng có sự cách biệt nào giữa khán giả và sân khấu, tất cả như là một. Tôi sự thật sự kính phục bàn tay của biên đạo, ánh sáng và phông nền, tất cả mọi thứ đều ấn tượng. Vở diễn cứ liên tục, không bị vụn, dường như không còn cảm giác về ánh sáng, năng lượng dồn ép và giải phóng cực kỳ mạnh mẽ”.

Biên đạo Jean-Claude Gallotta dường như phải rất hiểu âm nhạc của Stravinsky và cách dùng vũ công của ông như thể là sự tổng hòa của một dàn nhạc giao hưởng.

“Bản thân vở múa là rất cổ điển nhưng lại vô cùng hiện đại. Hãy quên những trang phục hiện đại mà họ mặc. Vấn đề không phải là mặc cái gì mà tinh thần của nó mới là quan trọng. Vẻ bề ngoài thay đổi nhưng vấn đề đó không hề thay đổi. Tôi nhìn thấy sự hiến dâng, hình ảnh hiến tế, mọi thứ cảm xúc lồng vào nhau. Tôi thật sự rất thích vở diễn này”, nghệ sĩ múa Trần Ly Ly cho biết thêm.

Để có được thành công như hôm nay, biên đạo Jean-Claude Gallotta đã phải tìm hiểu và nghiên cứu rất lâu. Ông là một trong những biên đạo đương đại nổi tiếng của Pháp và để dựng lại một vở diễn như Lễ bái Xuân thì đó là một khó khăn không nhỏ. “Đã có nhiều người từng làm nhưng không thành công, để làm cho ra được không khí của Stravinsky là một điều rất khó”, ông Jean-Claude Gallotta cho biết.

(Nguồn: http://thethaovanhoa.vn)