Âm nhạc: Giuseppe Verdi

Libretto: Francesco Pieve dựa theo vở kịch Le Roi s’amuse của Victor Hugo

Công diễn lần đầu: tại Teatro de la Fenice, Venice vào ngày 11 tháng 3 năm 1851.

Nhân vật: Loại giọng

Rigoletto: Baritone

Gilda: Soprano

Công tước Mantua: Tenor

Maddalena: Mezzo-soprano

Sparafucile: Bass

Tóm tắt nội dung

Màn 1. Mantua, vào thế kỉ 16. Tại cung điện của mình chàng công tước hào hứng kể với bạn bè mình về những chiến công tình yêu, trong đó có cả nữ bá tước Ceprano. Chàng công tước đa tình đã chinh phục Ceprano trong khi anh hề gù Rigoletto mua vui cho chồng Ceprano. Murallo tuyên bố Rigoletto bị nghi ngờ có tình nhân và bá tước Ceprano nô lập mưu với bạn để trừng phạt chàng hề đáng ghét.

Sự tập trung bị phân tán khi quý ông Monterone bước vào và kết tội chàng công tước đa tình đã quyết rũ con gái mình. Bị Rigoletto nhạo báng và khống chế, Monterone nguyền rủa cả thầy lẫn trò chàng công tước.

Trên đường về nhà hôm đó, Rigoletto suy nghĩ về lời nguyền rủa của Monterone. Từ chối lời yêu cầu của Sparafucile, một kẻ sát nhân chuyên nghiệp, Rigoletto nhận thấy rằng đó là một lời nguyền chết người. Rigoletto giữ bí mật về cô con gái Gilda, anh hồi tưởng về người vợ quá cố và cảnh báo bà quản gia Giovanna không được đón tiếp bất kì ai. Khi Rigoletto rời khỏi, chàng công tước lẻn vào vườn và đút tiền ảê Giovanna giữ im lặng. Công tước bày tỏ tình yêu với Gilda, Gilda cũng đã để ý đến công tước khi ở nhà thờ. Chàng công tước đa tình nói dối Gilda rằng chàng chỉ là một sinh viên nghèo tên Gualtier Maldè, chợt có tiếng động và công tước vội vàng bỏ trốn.

Trong khi ấy, những người bạn của bá tước Ceprano chặn Rigoletto ở ngoài cửa và bắt Rigoletto thừa nhận đã giúp công tước quyến rũ nữ bá tước Ceprano sống bên kia đường. Anh hề bị lừa bịt kín mắt và phải giữa thang ngay tại tường nhà mình, trong khi đám bạn của Ceprano xông vào nhà và bắt cóc Gilda. Nghe tiếng kêu cứu, Rigoletto tháo khăn bịt mắt và chạy vội vào nhà, nhưng chỉ thấy chiếc khăn của cô con gái, bất chợt Rigoletto nhớ lại lời nguyền của Monterone.

Màn 2. Trong lâu đài, chàng công tước đa tình phát điên khi Gilda biến mất. Khi những người bạn trở về và nói rằng họ đã bắt cóc cô và hiện đang giam cô trong phòng ngủ, công tước vội vàng đến nơi giam giữ. Chẳng bao lâu Rigoletto xuất hiện, thận trọng tìm kiếm Gilda. Bạn của công tước cản đường, mặc dù họ rất ngạc nhiên khi biết được rằng đó không phải là tình nhân mà là con gái của Rigoletto. Rigoletto chửi rủa họ, rồi ôm lấy Gilda khi cô chạy ra và kể hết sự việc. Rigoletto thề sẽ trả thù chính chủ nhân của mình.

Màn 3. Buổi tối, bên ngoài quán trọ của tên sát nhân Sparafucile ở ngoại ô, Rigoletto và Gilda theo dõi công tước tán tỉnh Maddalena, chị gái của kẻ sát nhân cũng là đồng loã của hắn (“La donna è mobile”). Rigoletto bảo con gái cải trang thành nam giới để trốn đến Verona, và cầu mong sau Sparafucile sẽ giết chết công tước. Khi bão nổi, Gilda quay trở lại và tình cờ nghe thấy Maddalena thuyết phục anh trai không giết công tước mà giết vị khách tiếp theo bước vào nhà. Quyết hy sinh bản thân vì người yêu, cho dù bị phản bội, Gilda bước vào quán trọ và bị đâm chết. Rigoletto trở lại để lấy xác chết và hả hê nhìn túi đựng xác chết mà Sparafucile đưa. Khi nghe thấy tiếng hát của kẻ thù đằng xa, Rigoletto run rẩy mở bao xác và nhìn thấy xác của chính con gái mình. Vậy là lời nguyền của Monterone đã thành hiện thực.

Trích đoạn nổi bật

“La donna è mobile” là aria của công tước Mantua trong Màn III vở opera. Công tước, đang cải trang thành một anh lính, hát rằng tất cả đàn bà đều hay thay lòng đổi dạ và họ đều sẽ phản bội người yêu họ.

Nghe Ouverture opera Rigoletto của Verdi:

(Nguồn: nhaccodien.info)