Nghệ sĩ Kim Sinh luôn sống với những tiếng đàn.

Số phận lấy đi của nghệ sỹ Cải lương Kim Sinh đôi mắt nhưng bù lại cho ông một tài năng thiên bẩm để rồi đã có biết bao thế hệ say mê tiếng đàn ấy.

Tiếng đàn đã cùng ông chia sẻ mọi nỗi đắng cay, hạnh phúc của cuộc sống, để rồi bây giờ, ông lại mang những ngón nghề của mình truyền cho lớp trẻ với hy vọng, văn hóa dân tộc không bị phôi pha.

Tài năng thiên bẩm

Khác với những gì tôi tưởng tượng trước khi đến thăm ông, căn phòng nhỏ bộn bề đồ đạc, ngổn ngang những cây đàn treo trên vách, đặt dưới sàn. Như hiểu được tâm trạng của khách, ông khẽ khàng: "Nhà nước cấp cho tôi một căn hộ nhưng nhà đông con, các em đã lớn nên bán đi chia cho mỗi đứa một ít”.

Là nghệ sỹ nhạc dân tộc nổi tiếng, có công khẳng định chỗ đứng của âm nhạc dân tộc với bạn bè quốc tế, ông đã kể cho chúng tôi nghe về những thành công trong sự nghiệp của mình. Năm 1992, NSƯT Kim Sinh được Công ty King Record của Nhật Bản thực hiện một CD mang tên "The art of Kim Sinh” (Nghệ thuật Kim Sinh). Sau khi ông được mời dự Festival Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan, năm 1995, hãng Fuji đến Việt Nam để thực hiện cuốn băng ghi hình về tiếng đàn dân tộc của ông. Năm 1996, ông lại được mời sang Nhật với tấm băng rôn "Kim Sinh – tiếng hát linh hồn Việt Nam” và năm sau, Hãng truyền hình Lilly Acoustic đã đón ông sang Hoa Kỳ ghi đĩa CD "The artistry of Kim Sinh” (Tài năng Kim Sinh). Cách đây chưa lâu, lại có một hãng nước ngoài đến Việt Nam với mong muốn đươc hợp tác với ông, khẳng định một tài năng thiên bẩm, khẳng định nét tinh hoa không những của riêng đàn gảy, của nghệ thuật Cải lương mà còn của cả văn hóa dân tộc Việt Nam.

Thành công là vậy nhưng Kim Sinh có một cuộc đời đầy bất hạnh và sóng gió. Mới 3 tháng tuổi, cậu con trai của cô hàng xén và thầy ký bị mù sau một trận đau mắt. Thầy ký muốn đem cho đứa bé đi, nhưng mẹ cậu không đành lòng; thầy bỏ đi, hai mẹ con bơ vơ phải đem nhau về nương nhờ ông ngoại ở cạnh chùa Vân Hồ. Không ai có thể ngờ, đứa trẻ tật nguyền ấy lại được trời bù đắp cho năng khiếu nghệ thuật tuyệt vời!. Tuổi thơ của Kim Sinh chìm trong bóng tối, nhưng ánh sáng cuộc đời lại được cậu thắp lên bởi lòng đam mê nghệ thuật. Những bài kèn lính Tây tập hằng ngày ngoài bãi cạnh nhà ông ngoại hay tiếng hát, tiếng trống chèo của những người phu xe tay trong các căn nhà tuềnh toàng hằng đêm đã gieo vào lòng cậu bé mà những âm thanh nghệ thuật đầu đời.

Cây đàn đầu tiên trong cuộc đời là cây đàn tự tạo từ hộp xi đánh giày, ấy thế mà cậu như bị thôi miên, hút hồn mỗi khi cầm cây đàn để gửi vào đó những cung bậc thanh, trầm bao buồn, vui của số phận.
Tài năng thiên bẩm của cậu bé mù càng có cơ hội phát triển hơn khi gia đình chuyển đến sống ở xóm Đình Phủ (Khâm Thiên – Hà Nội), sát ngay nhà Bích Thuận, Tường Vy- những nghệ sỹ Cải lương nổi tiếng. Những đĩa hát của người hàng xóm càng khiến cậu khao khát được đàn, hát. Cậu lao vào học đàn. Cậu thọ giáo ông Sinh "răng vàng”, rồi ông Thiệu tài tử về đàn nguyệt cầm và hát văn. Cậu đã học, không chỉ bằng sự nhạy cảm, mà bằng tất cả niềm đam mê cháy bỏng. Âm nhạc đã tưới lên tâm hồn khao khát của cậu từng giọt âm thanh mát lành, làm dịu đi bao xót xa của số phận. Năm 13-14 tuổi, Kim Sinh đã trở thành kép hát được các quan viên quý mến bởi tiếng đàn, lời ca lắng sâu, quyến rũ. Mỗi lần cậu cất lên giai điệu "Đêm đông”, "Thiên thai”, "Giọt mưa thu”… là mỗi lần làm mê đắm lòng người.

Cuộc kháng chiến chống Pháp nổ ra, một thời gian Kim Sinh làm việc tại Đài phát thanh Khoái Châu, đem lời ca tiếng đàn phục vụ nhân dân, rồi hát cổ động bình dân học vụ. Từ năm 1954, Kim Sinh trở thành nhạc công chủ chốt của Đoàn cải lương Chuông Vàng (nay là Nhà hát Cải lương Hà Nội), rồi giảng dạy Cải lương ở Trường Nghệ thuật Sân khấu Hà Nội. Năm 1983, ông là một trong những nghệ sĩ đầu tiên được phong tặng danh hiệu Nghệ sỹ ưu tú. Nghỉ hưu, NSƯT Kim Sinh tiếp tục cộng tác với Nhạc viện Hà Nội để dạy hát Cải lương.

Lẻ loi một tiếng đàn

Không chỉ hát hay, NSƯT Kim Sinh còn chơi giỏi nhiều loại nhạc cụ, từ đàn nguyệt, đàn tứ, đến ghi ta, vĩ cầm… Nhưng ông đam mê nhất là đàn nguyệt. Ông bảo, người thực sự yêu đàn nguyệt thì phải đánh đúng kiểu của dân tộc, tiếng đàn phải cất lên được tiếng nói của tổ tiên, lắng sâu hồn đất Việt! Kim Sinh chơi đàn điêu luyện đến mức có thể dùng tiếng đàn để nói chuyện. Ông bảo: "Để có tiếng đàn mang tên Kim Sinh là cả một hành trình lao động nghệ thuật vô cùng nghiêm cẩn”. Với người mù cả 2 mắt như ông, điều đó càng đòi hỏi sự khổ luyện, bởi âm nhạc truyền thống rất phong phú. Riêng hát văn đã có 60-70 điệu, mỗi điệu, mỗi lời lại phải có cách thể hiện riêng. Ông kể: "Cùng lối hát văn nhưng đàn và hát xá thương phải khác với điệu cờn; hát văn công đồng thì trang nghiêm, còn lời ông hoàng lại mang vẻ sang trọng. Đàn nguyệt có từ thời Bà Trưng, Bà Triệu, được cấu tạo cho lối chơi nhấn, để tiếng đàn trầm lắng, nhẹ nhàng, phù hợp với tâm lý, tình cảm người Việt. Thế mà giờ người ta đang biến tấu cách chơi đàn nguyệt thành lối vê giòn giã, chẳng còn đâu truyền thống nguyệt nhấn, nhị rền, tam vê, tỳ đối nữa!”.

Mặc dù cuộc sống của ông còn bộn bề khó khăn với bốn lần kết hôn, những tưởng cuối đời ông sẽ vui vầy bên con cháu để mang lại cho đời những tiếng đàn lay động tâm hồn người nghe, nhưng giờ đây ông vẫn vò võ một mình. Ông dành dụm những đồng tiền ít ỏi để mua đàn, thoả mãn niềm đam mê từ nhỏ. Có lẽ, với ông, những cây đàn này mới là tài sản đáng giá nhất. Lúc nào trong ông cũng ngời lên niềm lạc quan sống và tình yêu âm nhạc, như thể những bất hạnh chưa từng có trong đời.
 

(Nguồn: http://kyluc.vn/)